De vrije wil bekeken vanuit een fundamenteel spiritueel oftewel ‘verlicht’ perspectief. Een keuze maken is ‘slechts’ een ervaring die je kan hebben.
De vrije wil als keuzevrijheid
De vrije wil impliceert dat je keuzes kunt maken op elk moment om daarmee controle te hebben over wat je wel of niet doet. Dat is uiteraard een ervaring die je kan hebben. Je wereld (je ‘illusie’) is bedoeld om te ervaren en een van die ervaringen is de ervaring van het kunnen maken van een keuze. Maar wat is nu precies de ‘aard’ van die keuze?
Het lijkt heel simpel, maar nu een heel moeilijk stukje: besef dat wat gebeurt, dat gebeurt (toch) altijd. Dus als ik iets ‘kies’ dan is dat precies wat gebeurt. En als ik iets anders had gekozen dan was dat precies wat gebeurt. Achteraf was daar geen keuze, het is zelfs onmogelijk om de loop van gebeurtenissen te veranderen. Omdat altijd precies gebeurt wat gebeurt. Daar is geen ontkomen aan. Het leven neemt zijn beloop en ‘wij’ hebben het idee daar controle over te hebben. En daar is niks mis mee. Dat is precies wat gebeurt. Dat is precies de ervaring die ‘ons gegund is’.
Vrije wil versus Predestinatie en Determinisme
Maar pas op. Dit betekent niet dat er sprake is van predestinatie of determinisme. Dat alles al is bepaald door iets of iemand. Dat is namelijk een heel ander verhaal. Dat heeft niet veel van doen met de vrije wil. Predestinatie impliceert dat vooraf toch al is bepaald hoe het/je leven zal lopen en dat je van daaruit bekeken geen keuze zou kunnen hebben. Of het al dan niet zo is doet voor dit verhaal over de vrije wil totaal niet ter zake. De ervaring van het hebben van een vrije wil blijft. Misschien dat ik over de predestinatie idee nog eens een artikel schrijf, maar eerlijk gezegd is dat vanuit een verlicht perspectief niet relevant, of sterker nog een niet zo zinnig denkbeeld.
Vrije wil, de verlichte kijk
De persoon met een ‘verlichte staat’ ziet ook dat hij of zij (hierna hij) een keuze kan maken en kan daarvan genieten. Net zoals hij kan genieten van elke ervaring ‘in de illusie’. Tegelijkertijd beseft hij dat die ‘keuze’ de enige keuze was die bestond. Met andere woorden: er was geen keuze. Het was de enige weg die open lag.
Je kunt je misschien een ‘verlichte samenleving’ voorstellen. Daarin leeft eenieder met het besef dat de wereld een illusie is waarin je kan creëren wat je wilt, afhankelijk van de ervaring die je wenst. In zo’n samenleving word het woord “keuze” gebruikt voor wat er op elk moment vanuit eenieder komt. En wat uit hun komt is het enige dat gevolgd wordt. Tegelijkertijd wetende dat er geen andere weg is/was. Zonder twijfel over juist of niet juist en met het diepe besef dat er niets ‘fout’ kan gaan, omdat dat niet eens bestaat. (Zie ook het artikel: Non-dualiteit of Non-dualisme)
Vrije wil, de egostaat angst
Het idee van een keuze in de egostaat komt voort uit dat je een fout kan maken. Dus ik moet kiezen voor dit en dan kunnen er nog twijfels ontstaan: “Heee….. had ik niet moeten kiezen voor dat?”
Omdat we hebben geleerd dat alles perfect moet zijn. Wat natuurlijk onzinnig is, want juist in de egostaat is het zo niet-perfect als wat. En toch blijven we heel naïef het idee houden dat we zelf kunnen kiezen.
Het besef dat je geen keuze hebt doet niet af aan de ervaring: omdat je precies doet wat uit je komt zonder twijfel is die ervaring prachtig. Omdat je van te voren niet weet wat er gaat gebeuren. Je bent altijd in spannende anticipatie op wat komen gaat, zonder angst: de illusie trakteert je vervolgens op de meest fantastische uitkomsten!
Vrije wil, wat houdt het tegen?
Je beweegt in het nu. De bewegingen die je maakt gaan vanzelf. En de ervaringen die je daardoor hebt zijn perfect. En tegelijkertijd beweeg je vanzelf naar die perfectie toe. Waar bots je dan tegenaan in de egostaat? Dan bots je aan tegen normen en waarden, verplichtingen, dingen die moeten, dingen die nodig zijn. Je natuurlijke bewegingen worden van kindsbeen af al tegen gehouden. “Pas op daar gaat iets stuk.” “Dat mag je niet zeggen.” “Je moet nu naar school.” “Je moet nu dit.” “Als je dat niet doet gaat alles mis.”
In de Cursus Spiritualiteit en Zelfonderzoek in de Praktijk gaan we specifiek voor jouw situatie kijken waar je tegen aanloopt om niet te doen wat ‘uit jou komt’ en krijg je praktische handvatten en middelen aangereikt om dat te doorbreken.
Kijk bij Activiteiten voor meer informatie over de Cursus.
