Je leven speelt zich af op de volgende vier gebieden:
- Lokatie (waar en hoe je woont),
- Familie/Sociale verbanden,
- Liefde/Seks/Relatie en
- Werk/Financiën.
Dit zijn tevens makkelijk te hanteren werkgebieden bij je zelfonderzoek.
[Interview II deel 2 behandelt uitgebreid de werkgebieden.]
Dit artikel speelt in het werkgebied Familie/Sociale verbanden.
Het behandelt in twee delen de verhouding met je ouders / opvoeders (hierna: ouders) en hoe je die kunt gebruiken in je zelfonderzoek.
Dit deel I geeft een algemene inleiding en een persoonlijk voorbeeld. Deel II geeft een algemene aanpak in je zelfonderzoek.
Invloed ouders
De invloed die je ouders op je hebben (gehad) is enorm.
In mijn optiek vindt de grootste vorming van je persoonlijkheid (hierna: ego) plaats tot en met je vierde levensjaar.
Daar vind je de aanhoudende en incidentele trauma’s, aangeleerde overtuigingen en ontwikkelingsstoornissen in je ego.
Deze worden daarna bevestigd en versterkt, of verzacht, maar er komen geen nieuwe bij.
Latere trauma’s verweven niet in je persoonlijkheid, want ze zijn niet onbewust. Met als uitzonderingen niet gesignaleerde, onbehandelde en vergeten trauma’s.
Er veranderd dus niets meer na je vierde.
Tenzij door diepgaand zelfonderzoek. Gevolgd door transformatie van onderontwikkelde of gestoord ontwikkelde delen.
Elk fundament dat je wijzigt geeft je wegens het ontstaan op jonge en grotendeels onbewuste leeftijd, de mogelijkheid om opnieuw te leren leven. Net als het reïncarnatie model, maar dan binnen één leven.
Gedrag ouders
We zijn gewend aan het gedrag van onze ouders. Zelfs dusdanig dat we eerst niet eens kunnen zien of dat gedrag op bepaalde punten misschien ‘gestoord’ is. Gestoord in psychologische zin.
Op latere leeftijd gaan we wat kanttekeningen plaatsen. Afhankelijk van onze interacties in de wereld buiten het gezin en wat we zien in media en cultuur.
Vooral als we feedback op eigen, niet-productief gedrag krijgen. Dan zien we al snel dat dit gedrag hetzelfde is als bij een of beide van onze ouders.
Voorbeeld Ouders
Even een waarschuwing vooraf: ga even goed na of je dit nu wilt lezen.
Het is mijn persoonlijke verhaal en het kan je behoorlijk raken als je een soortgelijke situatie hebt meegemaakt. Heb je een vermoeden dat dat wel eens het geval zou kunnen zijn, lees het dan niet ’s avonds, of in ieder geval niet als je alleen bent. Of wanneer je niemand in de buurt hebt om je te steunen.
Vanaf mijn jongvolwassenheid heb ik een ‘op en af’ relatie gehad met mijn ouders.
Vanaf mijn achtendertigste ongeveer heb ik ze vanuit een inmiddels onafhankelijk perspectief en zonder ‘lading’, kunnen wijzen op het ‘vreemde’ gedrag dat ze telkens weer vertoonden. Wat er nu precies speelde is me nog een flinke tijd ontgaan. Er was iets goed mis, dat was wel duidelijk. Maar de volledige duiding kwam pas jaren later.
Ik kan drie redenen aanwijzen die voorkwamen dat ik niet eerder zag wat er echt aan de hand was.
Ten eerste dat ik door mijn zelfonderzoek zag dat ze niets ‘verkeerd’ hebben gedaan. Ze konden dus niet anders, gezien hun eigen achtergrond.
Het gaat ook niet om een schuldvraag. Tenzij het in het strafrecht verkeert. Buiten dat kunnen we niet anders dan wat we kunnen.
Daarbij besef en besefte ik ook nog eens ten diepste dat ik anders niet ‘gedwongen’ was om het pad van zelfonderzoek op te gaan. Als niet was gebeurd wat is gebeurd. Dan was ik veroordeeld geweest tot een ‘gemiddeld’ leven. Zonder uitzicht op of kennis van zelfonderzoek. Het zou nooit geleid hebben tot die magistrale ervaringen die ik heb gehad en het volledige zicht op ‘Wat Is’.
De tweede reden dat ik niet eerder doorzag wat er echt speelde, was dat ik gewend was aan hun gedrag. Zoals ik in het begin van dit artikel noem. Ze leken redelijk te functioneren in de maatschappij. Geen grote afwijkingen en hooguit wat kleine oplichtingkjes van verzekeringen en werkgevers. En te slim en te manipulatief om er niet mee weg te komen.
Ten derde dat ik niet voldoende bekend was met de persoonlijkheidsstoornis die in de psychologie aangeduid wordt met de term narcisme. Wat voor mij de eyeopener was dat ziekelijk narcistisch gedrag ook vanuit ‘zwakte’ mogelijk is. Ik ging min of meer uit van pittige, sterke mensen en niet van de ander optie: de mensen die altijd ‘zielig’ zijn, waarbij ‘anderen’ hun altijd wat aandoen. Ik dacht daarbij meer aan slachtofferschap dan aan narcisme. Best wel dom van me, want de bij ‘slachtofferschap’ horende initiële ophemeling van de ‘helper’ heeft nooit plaatsgevonden. Sterker nog, elke hulp werd gezien als directe aanval.
Toen ik die tweede manipulatievorm van narcisme onderscheidde viel één en ander wel op zijn plaats.
Ooit heb ik ze voorgelegd dat ik ze niets verweet, ondanks mijn gevoel dat ik alleen voorwaardelijke liefde heb gehad. Wat behalve vanuit een hoger perspectief (want alles is liefde) amper liefde is. Het enige ‘verwijt’ dat ik ze kon geven, maar meer omdat het voor mij onbegrijpelijk was, is dat ze geen zelfonderzoek hadden gedaan.
Nu begrijp ik het wel. Het vermogen tot zelfreflectie is nihil bij antisociale persoonlijkheden. En alles wat er mis is, is de schuld van anderen. Zoals je eigen kinderen ook anderen zijn.
Ik ben er nog niet achter of er een trigger voor die zelfreflectie zou bestaan. Een gebeurtenis die ze wel tot zelfreflectie zou doen aanzetten.
Wat ik tot nu toe gezien heb is dat ongelukken niet triggeren. Ziektes ook niet. Zelfs dat je kinderen extreme signalen geven zoals geen contact meer willen, triggeren niet. Een liefdevolle brief vanuit mijn professioneel oog met duidelijke aanwijzingen triggert niet. In ieder geval niet tot zelfreflectie. Wel opnieuw tot karaktermoord (van het eigen kind).
Het zijn voor hen hooguit meer redenen om ‘zielig’ te zijn. Het zijn tools voor de narcist. Niet de kritische kanttekeningen moeten vernietigd worden, nee, degene die ze plaatst. Ook al is het je eigen kind.
En de andere kant dan? Een positieve trigger? Ik houd van je. Ik houd van je. Ik herhaalde dat regelmatig gedurende het telefoongesprek. Wat werd ze boos.
Als ik niet de mijnen had laten meeluisteren had waarschijnlijk niemand me geloofd. Een heel vreemd iets: dat je eigen kind kennelijk iets ergers is dan een massamoordenaar of kindermisbruiker of wie dan ook, want het lijkt me sterk dat die ooit dergelijke vernietigende opmerkingen hebben gehoord. Een kind dat alleen maar zegt: ik houd van je.
Dus nee, een positieve trigger werkt ook niet.
Ik ken de achtergrond: het negatieve zelfbeeld is extreem. Zo extreem dat je geen liefde kunt verdragen. Omdat je het niet hebt verdiend. Ze zijn daadwerkelijk zielig. Pathologisch zielig. En niet te benijden.
Kunnen anderen wat doen? Familie zal niet snel iets zeggen. Voor zover ik kan nagaan is er binnen familieverbanden geen motivatie om elkaar op dingen te wijzen. Laat staan om interventies te doen. Tenzij er middelengebruik is. Maar helaas was dat niet het geval bij mijn ouders.
Andere sociale verbanden worden simpelweg achtergelaten als het te ‘moeilijk’ wordt. Daarnaast zijn de manipulatieve vaardigheden heel groot. Zelfs partners trappen er in. Omdat ze niet beter weten, door eigen achtergrond het niet kunnen zien, gevoelig zijn voor de specifieke manipulatie en/of omdat het gedrag in de initiële verliefde fase niet zo eenduidig is. Liefde maakt blind zullen we maar zeggen.
Het is voor mij een vreemd systeem geweest: alles wat ik aandroeg werd teruggegeven, alles wat van mij is moet van hen zijn en alles wat duidelijk alleen maar van hen is was dan weer van mij. Zelfs door mijn ‘peuter-zelf’ dingen te verwijten (‘jij was niet altijd makkelijk (voor mij)!’, “mam, ik was een peuter!”) in plaats van zelfreflectie. Excuses voor de misschien wat complexe bewoordingen. Maar zo complex zijn discussies met narcisten, wil je nog enige kans hebben om staande te blijven.
Ondertussen zag ik dat het bij anderen heel anders ging. Daar werd naar kinderen geluisterd en advies aangenomen of gevraagd over zaken waar het kind voor gestudeerd had, enzovoort.
Nee, deze twee werden eerder bang voor mij. Omdat ik ze doorzag en niet (meer) te manipuleren was? Waarschijnlijk. Het was ‘allemaal niet zo’ en ‘je kunt toch niet de hele dag met jezelf bezig zijn?’. Ik uit alleen mijn gevoel, wat ik voel over mijn jeugd! Nee, dat heb je verkeerd. Dat kun je niet voelen(!)
De extreme mate van de eigen verantwoordelijkheid ontlopen is nog het ergste. De negativiteit vanuit de jaloersiteit is eveneens erg vervelend. Het continu ‘stuklopen’ door niets, maar dan ook niets terug te krijgen is een vervreemdende gewaarwording. Je ontkomt er niet aan om daar emoties bij te voelen. Ooit ben ik ingestort door de bewustwording daarvan. Het duurde een (depressief) tijdje voor ik het eindelijk ‘toeliet’. Maar toen was het na een dag uithuilen ook wel klaar.
Een psychologe die ik erover sprak en voorbeelden gaf, dacht eerder aan psychopathie. Laten we het er maar op houden dat het in elk geval een antisociale stoornis betreft. Van sociopathie tot psychopathie, met er tussenin een enigszins verwarrende term, narcisme.
Ik noem die term verwarrend omdat in spreektaal narcisme al snel wordt gebruikt voor iemand die ijdel is, of in het oogpunt van anderen veel met zichzelf bezig is, of voor mannen in een relatie met een ‘vrouw met borderline’.
Nee, narcisme is één van de ernstigste psychische aandoening die een mens kan hebben. Voor de persoon zelf en voor de personen in de buurt die niet bestand zijn tegen de continu vernietiging van hun zelfbeeld. Zoals een kind dat niet is.
Het heeft mij ooit ‘numb’ gemaakt en teruggetrokken. Zonder een greintje zelfvertrouwen. Met een irreëel negatief zelfbeeld. Gecompenseerd door een schild van onverschilligheid. Ik vertoonde vermijdingsgedrag vanuit de onveilige hechtingsstoornis. Ik had alcohol nodig om in sociale interacties te kunnen functioneren. Tot ik dat niet meer nodig had. En mijn pad van zelfonderzoek volgde.
En wat dan ook weer zo bijzonder is, is dat mijn onderbewustzijn het al precies wist. Vanaf mijn achttiende schrijf ik muziek. Een van de eerste nummers heet ‘Without Your Heart’. Toen ik het onlangs weer eens speelde, besefte ik pas waar het over ging. Zie onder voor de tekst.
Aan de ene kant hebben weinigen één of meerdere narcistische ouders, aan de andere kant hebben weinigen de bijzondere dingen meegemaakt die ik heb meegemaakt. Ik denk altijd maar zo: een minder sterk persoon als ondergetekende had het niet overleeft. En wat je niet dood maakt, maakt je alleen maar sterker.
Uiteraard ben ik ze dankbaar voor de effort en de zorg, maar het contact was op zijn minst niet leuk. En is inmiddels al jaren gestopt.
Als volwassene kies je voor kinderen, vooral als het je eigen zijn.
Je kiest niet voor kinderen die in naam je ouders zijn en ook nog eens denken dat ze volwassen zijn.
Waar je beslist niet voor kiest is om nog contact te hebben met mensen die je jarenlang geestelijk hebben mishandeld (dit is een externe link naar de augeo foundation).
Ik ben geen professionele hulpverlener op dit vlak. Heb je na het lezen daar wel behoefte aan neem dan contact op met MIND Korrelatie.
Ken je een of meerdere kinderen in je omgeving die in een soortgelijke situatie zitten? Kijk hier voor tips om er mee om te gaan: https://mindkorrelatie.nl/onderwerpen/psychische-mishandeling-en-emotionele-verwaarlozing/tips-voor-naasten-bij-psychische-mishandeling
Deel II over de invloed van ouders/opvoeders geeft een algemene aanpak in je zelfonderzoek.
Songtekst Without Your Heart
Why is it so hard?
To make a start
Without your Love and affection
Without your heart
Oh, it seems so wrong
To be strong
Without your Help and protection
Without your heart
Refrein
Without your heart
I’m so fragile
Give me your heart
Let me in
In your eyes
I see love pile
Give me your heart
Let me in
